Yaz Biterken

E-Posta Gönder

Sıcak yaz günleri ve uzun bayram tatili, denizin kumun ve güneşin tadını çıkarmak gibi bir fırsata dönüştü.

Bende bu fırsattan faydalanarak on günlük bir Anadolu havası solumaya ve Anadolu’nun kadimden gelen bazı kültürlerini yakından görmeye ve de yaşamaya orta Karadeniz bölgesinin 1,100 metre rakımlı bir dağ köyüne, yani doğduğum köye gittim. Otuz yıldan fazladır İstanbul’da yaşayıp, kurulu düzenlerini terk ederek son iki yıldır bir daha geri dönmemecesine oraya yerleşen annemi ve babamı ziyaret, keyifli bir tatile dönüştü.
Bu on iki günlük tatilde tarifi imkansız duygular yaşadım. Bir yanım da geçmiş diğer yanımda gelecek ve ikisinin ortasında ben. Kimi zaman, son üç-dört yıldır peşine düştüğüm “bütünlük” ve “biz” kavramlarının köklerine rastladım, kimi zaman ise ayrımcılığın ve ötekileştirmenin pençesinde kıvranan köylüleri gördüm. Doğa mı doğa ise her zaman ki gibi harikalar yaratıyor, kendi kuralları her zaman çalışıyor. Eskiden ekilen dikilen ve şimdilerde tarım yapılamayan arazileri tek tek geri almış. Her bir yan; çam ve kayınların bayram yeri.
21. yüz yıl Anadolu köylüsünün durumunu anlamak için sadece şöyle bir çevrenize bakmanız, yetiyor. Etrafa baktığınızda ekilemeyen araziler, boşalmış köyler bir gerçeği gözler önüne seriyor. Oralarda yaşam olanaksızlaşmış. Koşullar değişmiş, değişen koşullar içerisinde en çok da değişen insanın kendisi sanırım. Zira eskiden beraber yaşayabilen bu insanlar artık birlikte davranabilecekleri hiçbir sosyal etkinlikleri kalmamış. Gençler İstanbul veya diğer büyük kentlerde evleniyor, nüfusun yüzde doksandan fazlası büyük kentlerde olduğundan ölümleri de oralarda oluyor, cenazelerinde bile buluşamıyorlar. Birlikte su içtikleri pınarlar artık tesisatlar çekilerek evlerin içine girmiş, çeşme başı sohbetleri yerini televizyonlara bırakmış, köylünün gündemi filanca dizinin bilmem hangi karakteri olduğundan, kendi komşusunun derdini de mutluluğunu da görmez olmuş. Herkesin ekmek pişirdiği ve köyün meydanına kurulan isli bacalarıyla birçok fotoğrafa konu olan ekmek fırınlarının bugünlerde tek ziyaretçisi, sabahları arsız, arsız korna çalarak önünde bekleyen ekmek arabası. Nerede o eski çocukluğumun köy günleri.
Bayram günlerin de salıncaklar kurar hep birlikte sallanırdık. Bu salıncaklar, yüksek bir ağaca, iki ucundan bağlanan kalasla asılırdı. İki başında birer kişi ayakta salıncağa hız verir, ortada da beş altı çocuk oturur hep birlikte sallanır, birlikte türküler söylerdik. Köyün her bir köşesinde bir bayram havası hissedilirdi. Eskiden türkülerde de, komşulukta da, işte ve güçte de, birlik vardı ve tadı her zaman ki gibi güzeldi, herkesin yüzü gülerdi. Şimdiler de ise o gülen yüzleri görmek pekte rastlanır bir durum değil. Bayramların dışında de, hep birlikte eker, hep birlikte biçerlerdi. Düğünlerini ve bayramlarını hep birlikte karşılar hep birlikte hüzünlerini yaşarlardı. Uzun kış günlerinde toplumsal bellek hep birlikte ve aynı masallarla destanlarla ve aynı öykülerle beslenirdi. Elbette ki farklı olanları da vardı. Ama onlarda bu farklılıklarını, kendini beğenmişliğe böbürlenmeye götürmezken, toplumdan da dışlanmazlardı, köyün faizcisi hariç.
Köyde, kentte, şehirde nerede olursak olalım, diğer insanlarla birlikte davranmayı öğrendiğimizde her yer cennet gibi oluyor. Birlikte iş yapmak, birlikte ağlayıp birlikte gülmeyi becermek insanın insana eklediği en kutsal niteliktir. Birlikte bütün değerlere sahip çıktığımızda zenginleşmek kaçınılmaz bir sonuçken, birliği beceremediğimizde dünyanın en zengin coğrafyasında bile yoksullaşıyoruz. Anadolu dediğimiz beşik hepimizi aynı beşikte büyütmüş, hepimize aynı suyu vermiş ve kursağımızda lokmamızla dünyaya getirmiş bizi. Bu kadar şanslıyken biz, nasıl oluyor da biz bu ülkede bu kadar yoksullukla uğraşıyoruz biliyormusunuz? Bence doğa bize bir mesaj veriyor, diyor ki birlikte davranabilirseniz ödül benden beceremezseniz ceza da bende var.
Sektör olarak bu mesajı doğru okumamız lazım. Ya dünyanın en şanslı coğrafyasında birlikte davranır dünyanın merkezi oluruz, ya da bunu beceremeyip başka birlik cephelerine tabii oluruz. Tercih hepimizin.